LỜI MỞ ĐẦU
Để đạt được những hiệu quả nhất định, trước khi đọc Bạch Thoại Phật Pháp nên đọc lời cầu nguyện dưới đây:
“Cảm tạ Nam Mô Đại Từ Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát. Xin gia trì cho đệ tử __(họ tên) để con đọc và hiểu được nội dung của Bạch Thoại Phật Pháp, để năng lượng của Bạch Thoại Phật Pháp gia trì bổn tánh của con, phù hộ cho con khai sáng trí tuệ, tiêu trừ nghiệp chướng, mọi điều kiết tường. Con xin cảm tạ Bồ Tát”.
Tập 73 - SƠ CHÁNH TẮC CHUNG CHÁNH
(Khởi đầu ngay thẳng thì kết thúc sẽ ngay thẳng)
Sư phụ Lư Quân Hoành giảng giải Bạch Thoại Phật Pháp ngày 20/05/2020
Trong rất nhiều kinh văn có nói, Bồ Tát ngay khi sơ phát tâm liền đã có chủng tử thành Chánh Đẳng Chánh Giác. Nói cách khác, khi quý vị phát ra nguyện lực này, khi chuẩn bị học Phật, thì năng lượng ấy vô cùng mạnh mẽ. Nói theo cách hiện đại, chính là khi vừa bắt đầu, lòng quyết tâm của quý vị dường như không gì cản nổi. Nhưng khi làm sai một việc gì đó, quý vị có thể sẽ nghĩ: “Việc này không dễ dàng như vậy. Có lẽ suy nghĩ ban đầu của mình có thiếu sót, mình đã phát nguyện quá sức rồi. Bây giờ mình có thể quay lại được không?” Đây chính là sự giải đãi của nhiều người. Đây chính là lý do nhiều người không có nguyện lực để tiến về phía trước, và tại sao có những người càng tu càng kém đi. Đó là vì những phiền não, trắc trở và tất cả sai lầm ở nhân gian, quý vị đều chưa nắm giữ được, đều chưa dùng sơ tâm (tâm ban đầu) của mình để chiến thắng những tâm phiền não và khó khăn này. Rất nhiều người ở thế gian làm việc chỉ làm dở dang, nói một đằng làm một nẻo, dần dần đánh mất đi bản tánh của chính mình.
Học Phật không phải là chuyện qua loa, hời hợt; người học Phật phải chuyên tâm đi sâu vào, phải kiên trì bền bỉ, bởi vì Phật có thể thông suốt tất cả trí tuệ, thấu triệt ngọn nguồn vạn pháp, Bồ Tát có thể thông đạt tất cả trí tuệ. Nếu quý vị nghĩ không thông, vẫn còn đau khổ, phiền não, vướng mắc, thì chính là đã rời xa nhất thiết trí. Bồ Tát nơi nơi đều có trí tuệ; đối với Bồ Tát, mọi phiền não ở nhân gian đều có trí tuệ để giải quyết. Hôm nay quý vị không giải quyết được phiền não này thì phiền não sẽ tăng thêm, sẽ không thể “thông đạt nhất thiết trí, triệt vạn pháp nguyên”. Thế nào là “triệt vạn pháp nguyên”? Là thấu triệt ngọn nguồn của tất cả các pháp đến từ đâu. Học Phật phải dựa vào trí tuệ mới có thể liễu giải căn nguyên của vạn pháp. Chúng ta học Pháp, học Phật đều có căn nguyên. Vì sao quý vị lại đến với Phật Pháp? Mỗi người đều có một căn nguyên. Có người nói với tôi rằng họ học Phật vì cha hoặc mẹ sức khỏe không tốt, hoặc bản thân từng bị tổn thương tình cảm... Lúc ấy, họ hạ quyết tâm: “Tôi phải thay đổi bản thân cho thật tốt, tôi không thể suy sụp, không thể lười biếng, không thể lãng phí sinh mệnh được nữa, tôi phải tìm ra một phương pháp giải thoát”. Quý vị hãy ghi nhớ “vạn pháp chi nguyên” (cội nguồn của vạn pháp) này, ghi nhớ lý do vì sao mình học Phật, thì quý vị mới có thể làm việc có đầu có cuối.
Người học Phật không thể có bắt đầu mà không có kết thúc. Một người học đến cuối cùng không thể quay về cội nguồn thì không thể thông suốt. Càng học về sau, phải hiểu Bồ Tát dạy chúng ta làm gì, phải học được thế nào là thông suốt. Thời điểm khó khăn nhất khi học Phật thực ra là lúc bắt đầu; cảnh giới lúc bắt đầu chắc chắn là cao nhất, sau đó mới từ từ đi xuống. Bởi vì khi quý vị bắt đầu phát đại nguyện, những liệt căn tánh (gốc rễ xấu xa, thấp kém) của quý vị sẽ bộc lộ, phiền não, tâm sân hận sẽ tự nhiên trỗi dậy, rồi quý vị sẽ gặp khó khăn và bỏ cuộc. Điều này cũng giống như hôn nhân của con người: người chưa kết hôn thì rất muốn có một gia đình, muốn lập gia đình; nhưng sau khi kết hôn, nghiệp chướng kéo đến, phiền não không ngừng, tâm ích kỷ gây ra sự đổ vỡ. Trong Phật giáo có câu “Sơ chánh tắc chung tu”, chúng ta phải hiểu rằng sơ tâm học Phật vô cùng quan trọng. Sơ tâm rất ngay thẳng (tức là phát tâm của quý vị rất chân chánh), thì cuối cùng sẽ tu thành (chung tu), đó là phải dựa vào hằng tâm (lòng kiên trì). Ý nghĩa của câu “Sơ chánh tắc chung tu” là: vì sơ tâm của quý vị rất ngay thẳng, nên cuối cùng quý vị nhất định sẽ tu thành. Vậy tu thành là dựa vào điều gì? Chính là dựa vào lòng kiên trì của quý vị. Có lòng kiên trì thì mới có thể duy trì được sơ tâm từ đầu đến cuối, sẽ không thoái chuyển hay giải đãi.
Học Phật tu tâm, chúng ta làm người phải nói đến đạo đức, phẩm hạnh, đây chính là điều Phật pháp đề xướng: “Chư ác mạc tác, chúng thiện phụng hành” (Không làm các việc ác, vâng làm các điều lành). Người có phẩm đức tốt thì không làm điều ác, người có đạo đức tốt thì làm tất cả điều lành. Vì vậy, một người học Phật tốt thì nền tảng nhất định tốt; một người học Phật không tốt thì nền tảng nhất định không tốt, căn cơ thiện lương không đủ. Trong cuộc sống hằng ngày, nếu một người luôn thiện lương, thì một ngày nào đó họ sẽ khai khiếu, sẽ học Phật, sẽ nhập môn. Một người bình thường đã xảo quyệt, cay nghiệt thì làm sao có thể học Phật cho tốt? Ngay cả tâm từ bi và lòng lương thiện tối thiểu họ cũng không đủ.
Phật pháp có rất nhiều pháp môn, có Thiên Thai Tông, Thiền Tông, Tịnh Độ Tông… có Mật Tông, có Hiển Giáo. Không phải tông phái, giáo phái nào chúng ta cũng phải học, phải thông thạo. Thực tế, nhiều người cái gì cũng biết một chút, nhưng cuối cùng chẳng đạt được gì, cả đời không thành chuyên gia, lại còn đi rất nhiều con đường oan uổng. Thấy cái gì cũng hay, cái gì cũng muốn học, cuối cùng người khác đã tu thành rồi, quý vị vẫn còn đang học. Mỗi người có duyên phận học Phật riêng, mỗi người có đạo lý thành Phật riêng. Nếu quý vị đem hoàn cảnh và điều kiện của tất cả mọi người mà dùng tâm niệm của mình để tiếp nhận, thì thời gian lâu dần, trong khi quý vị vẫn còn đang học, người khác đã sớm thành Phật rồi.
Để thật sự liễu giải Phật pháp, “Tu tuyệt tha nhật vọng tưởng”, nghĩa là phải đoạn tuyệt những vọng tưởng của ngày trước. Điều này cho chúng ta biết rằng, những ảo tưởng, mê hoặc trong quá khứ, cùng với những cách hiểu khác nhau về Phật pháp đã khiến chúng ta có rất nhiều điều nghĩ không thông. Học cả một mớ lý thuyết, cuối cùng lại mê hoặc điên đảo, có khi ngay cả bản tánh và sự tu dưỡng làm người cơ bản cũng chưa tu tốt. Nhiều người ngày nào cũng tu, nhưng tu đến cuối cùng lại dần đánh mất sự quan tâm và lòng từ bi đối với người khác.
Phật pháp dạy “Cần tu thanh tịnh Ba-la-mật”, nghĩa là người tu tâm phải tinh tấn tu hành thì trong tâm mới được thanh tịnh, đây chính là sự sinh khởi của trí tuệ. Người có trí tuệ sẽ không đánh mất tâm Bồ-đề – “Hằng bất vong thất Bồ-đề tâm” (luôn không quên mất tâm Bồ-đề). Người có tâm Bồ-đề là người luôn muốn đi giúp đỡ người khác. Tu hành đến một giai đoạn, nếu trong tâm sinh ra nhiều ý nghĩ muốn giúp đỡ người khác, thì đó là đang trong quá trình chứng ngộ. “Diệt trừ chướng cấu vô hữu dư”, chúng ta phải tiêu diệt nghiệp chướng và cáu bẩn trong nội tâm mình, không để sót lại chút nào.
Tu tâm có nội tu và ngoại tu đều cần chú trọng. Nếu chỉ tu bên ngoài mà không tu bên trong, nghiệp chướng và cáu bẩn trong tâm không được trừ sạch thì không thể đạt được thiện quả. “Nhất thiết diệu hạnh giai thành tựu”, phàm là tất cả diệu hạnh – những diệu pháp để cứu độ người khác – đều sẽ sinh ra quả báo thiện lành. Câu kệ “Cần tu thanh tịnh Ba-la-mật, hằng bất vong thất Bồ-đề tâm, diệt trừ chướng cấu vô hữu dư, nhất thiết diệu hạnh giai thành tựu” là để chúng ta hiểu rằng phải siêng năng tu hành, chuyên nhất tinh tấn tu cái tâm thanh tịnh của mình, thì mới đạt được tâm Bát-nhã trí tuệ viên mãn. Con người làm sao có được trí tuệ? Là nhờ siêng năng tu hành mà có. Nếu cứ nhìn đông ngó tây, tâm sẽ tán loạn, cái gì cũng biết một chút, cuối cùng lại chẳng thông suốt điều gì.
Hãy dùng lòng kiên trì, đừng quên sơ tâm, vì trong sơ tâm ban đầu ấy có chứa tâm Bồ-đề. Khi quý vị bắt đầu cầu Bồ Tát: “Con muốn tìm thấy Phật pháp, con muốn cứu cha con”, “con muốn cứu mẹ con”, hay “cứu em gái, em trai con”, tất cả đều là khởi nguồn của tâm Bồ-đề. Không được quên sơ tâm, chính là nhắc nhở chúng ta đừng quên tâm Bồ-đề của mình. Chúng ta phải diệt trừ nghiệp chướng của mình không chừa một chỗ trống, đừng để lại trong tâm một góc nào để che giấu những cáu bẩn và nghiệp chướng. Nhiều người nói: “Tôi nói chuyện thẳng thắn lắm”, họ rất vui vẻ, nghe họ nói trong suốt như một bát nước thấy đáy. Ngược lại, có những người lại thích đem nghiệp chướng, phiền não của mình chôn sâu trong nội tâm, để rồi tự làm tổn thương mình, tự làm mình khó chịu, khiến mình không thể quên đi và ngày càng xa rời tâm Bồ-đề. Vì vậy, “Nhất thiết diệu hạnh giai thành tựu” chính là tâm Bồ-đề, và tâm Bồ-đề chính là trái tim phổ độ chúng sinh. Tu tâm đến cuối cùng, nếu không quảng phát tâm Bồ-đề, không có tâm niệm cứu độ chúng sinh, thì quý vị đã đánh mất tâm Bồ-đề, quý vị chỉ là một người tu cho bản thân mình mà thôi. Bởi vì chỉ khi tư duy về việc cứu độ chúng sinh, chúng ta mới có thể cầu chứng được cội nguồn sinh diệt của vũ trụ, mới biết được không gian vũ trụ này rốt cuộc là duyên phận gì. Tu đến cuối cùng sẽ biết, chúng sinh đều là người thân, ngay cả con cá phóng sinh cũng có thể từng là người thân của mình. Tất cả sinh linh dưới lưỡi đao mà quý vị cứu giúp, tất cả đều có thể là quyến thuộc của quý vị, chỉ là quý vị không biết mà thôi.
Hãy khéo bảo hộ tâm từ bi của mình. Quý vị có lòng từ bi không? Thấy người ta khổ, quý vị có đau lòng không? Thấy người khác khóc, quý vị có rơi lệ không? Con người ngày nay thấy người khác khóc thì lại cười; thấy người khác đau khổ thì nói “đáng đời”; thấy nhà người ta cháy thì hả hê “tốt nhất là cháy rụi hết đi”. Đây chính là tâm của con người thời nay – đã rời xa từ bi tâm. Tại sao Quán Thế Âm Bồ Tát lại đại từ đại bi, “nhân thương ngã thống” (người đau như ta đau), “vô duyên đại từ” (từ bi với cả người không có duyên)? Quán Thế Âm Bồ Tát tuy vô duyên với chúng ta, nhưng lại có túc duyên, nên Ngài mới có thể sinh ra nghìn tay nghìn mắt, và tâm bi mẫn cứu độ tất cả chúng sinh cũng từ đó sinh ra. Kỳ thực, mỗi một con mắt, mỗi một bàn tay chính là tâm từ bi của Quán Thế Âm Bồ Tát, chính là thành tựu cho trái tim đại bi cứu độ chúng sinh này của chúng ta.
Người học Phật nên thường xuyên khởi tâm tàm quý (tâm hổ thẹn) và tâm sám hối, bởi vì tâm sám hối và tàm quý có thể giúp quý vị sinh khởi trí tuệ Bát-nhã. Người hay rơi nước mắt là người từ bi, họ còn khóc được chứng tỏ họ vẫn còn tâm từ bi. Quý vị hãy thử xem, rất nhiều kẻ sát nhân, dù sắp bị xử bắn, họ cũng không rơi một giọt nước mắt, ngay cả khi gặp mẹ lần cuối, họ cũng không khóc, vì họ không có bi tâm. Chúng ta phải hiểu rằng, từ bi là cảnh giới của Bồ Tát, là sơ tâm của chúng ta. Bảo vệ sơ tâm của mình để mỗi ngày đều có thể sinh khởi tâm Bát-nhã là trách nhiệm của chúng ta. Tụng Tâm Kinh mỗi ngày chính là làm cho tâm của quý vị ngày càng trở nên bi mẫn hơn.
Một người luôn cảm thấy mình làm việc chưa tốt, luôn cảm thấy có lỗi với người khác, luôn cảm thấy mình từng làm tổn thương người khác trong quá khứ, nếu có tâm này thì người đó sẽ không giải đãi. Người cống cao ngã mạn, luôn cho rằng người khác không bằng mình, sẽ không có nhiều tâm bi mẫn. Hãy thường xuyên biết ơn, thường xuyên sám hối, đó là một báu vật. Bởi vì quý vị thường sám hối, người khác sẽ từ bi, cảm thông cho quý vị. Kẻ thường làm điều ác hay bắt nạt người khác, chắc chắn là một người cống cao ngã mạn. Phật pháp giảng rằng, nếu có thể thường giữ tâm sám hối và tàm quý, thì nhất định có thể tinh tấn tu hành, đạt được Tinh tấn Ba-la-mật. Khi ấy, trong quá trình tu tâm, quý vị sẽ không quên đi cội nguồn của mình.
Tâm của một người thanh tịnh chính là tư lương để tiến tới tâm Đại Bồ-đề. Sư phụ mong muốn quý vị ngày càng trở nên thanh tịnh, không lưu lại bất kỳ tạp niệm nào trong nội tâm, thì mới có thể siêu thoát khỏi cõi đời ngũ dục lục trần này. Thanh tịnh sẽ giúp quý vị khởi lên sơ phát tâm, mà sơ phát tâm chính là tâm Chánh Đẳng Chánh Giác. Nếu một người sở hữu tâm Chánh Đẳng Chánh Giác, sở hữu sơ phát tâm, thì mới hiểu được làm thế nào để ở nhân gian tự độ độ tha, làm thế nào để bản thân siêu thoát khỏi cảnh giới phàm nhân, bước vào cảnh giới Chánh Đẳng Chánh Giác của Bồ Tát.
Việt dịch chú thích tham khảo:
Tâm tàm quý: Tự thẹn với lòng, Thẹn với người.