LỜI MỞ ĐẦU
Để đạt được những hiệu quả nhất định, trước khi đọc Bạch Thoại Phật Pháp nên đọc lời cầu nguyện dưới đây:
“Cảm tạ Nam Mô Đại Từ Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát. Xin gia trì cho đệ tử __(họ tên) để con đọc và hiểu được nội dung của Bạch Thoại Phật Pháp, để năng lượng của Bạch Thoại Phật Pháp gia trì bổn tánh của con, phù hộ cho con khai sáng trí tuệ, tiêu trừ nghiệp chướng, mọi điều kiết tường. Con xin cảm tạ Bồ Tát”.
Tập 22
SỰ NGUYÊN THUỶ CỦA TÁNH KHÔNG, SỞ HỮU CẢ BỔN TÁNH
(25/03/2020)
Cuộc đời của chúng ta thực chất là một
cơ chế tuần hoàn, là một chương trình của lục đạo luân hồi. Con người chúng ta
thực ra khi sinh ra đã mang theo những nỗi khổ, rồi dần dần, khi trải qua những
khổ đau ấy, chúng ta mới bắt đầu hiểu được thế nào là ngọt ngào. Cảm nhận của
con người chúng ta luôn ở trong tâm: khi còn trẻ, chúng ta rất vui vẻ, nhưng dần
dần chúng ta bắt đầu cảm nhận được nỗi khổ khi không thể có được những thứ mình
mong cầu – đây chính là “cầu bất đắc khổ” mà giới Phật Pháp thường nhắc đến.
Khi còn trẻ, chúng ta có rất nhiều lý tưởng, hoài bão, khao khát thực hiện
chúng, nhưng nếu những lý tưởng, hoài bão ấy không thành hiện thực, chúng cũng
sẽ mang lại cho chúng ta không ít khổ đau. Khi dần bước vào cuộc sống trưởng
thành, chúng ta bắt đầu hình thành những quan điểm, quan niệm riêng, bắt đầu hiểu
rõ hơn điều mình cần và mong muốn, rồi lại không thể chấp nhận những quan điểm
khác biệt của cha mẹ, cũng như của bạn bè, đồng học. Lúc ấy, chúng ta lại bước
vào một loại khổ đau khác, đó là nỗi khổ tâm. Sau khi tốt nghiệp, chúng ta dường
như tìm thấy một không gian tự do – tự nhủ: “Cuối cùng cũng tốt nghiệp rồi,
mình đã chờ đợi ngày này từ lâu, đã hoàn thành việc học. Bây giờ mình có thể thỏa
sức phát triển hoài bão.” Thế nhưng, sau khi có việc làm, không ngờ giữa đồng
nghiệp, bạn bè lại nảy sinh vô vàn vấn đề, khiến khổ đau lại hiện diện. Những
khổ đau này được tạo nên bởi sự khác biệt quá lớn về quan niệm, quan điểm giữa
người với người, cộng thêm ý thức hệ của mỗi người đối với cùng một sự việc
cũng có những cách hiểu khác nhau; nếu không xử lý khéo léo, chúng ta lại chuốc
lấy khổ đau. Dần dần, chúng ta cảm thấy người khác không hiểu mình, sự nghiệp bắt
đầu không thuận lợi, và lại cảm thấy khổ đau. Sau đó, khi tuổi tác lớn hơn một
chút, chúng ta lập gia đình, nghĩ rằng mái ấm riêng có thể mang lại nhiều hạnh
phúc. Nhưng rồi dần dần, chúng ta cũng cảm thấy có quá nhiều bất đồng quan điểm
với người bạn đời, lại một lần nữa dấn sâu vào nỗi khổ của gia đình. Cuối cùng,
trong chính những mâu thuẫn gia đình, chúng ta lại càng thêm cố chấp, luôn cho
rằng mình đúng còn người khác sai. Sau những mâu thuẫn gia đình là nỗi khổ về
con cái: cha mẹ không hiểu con, con không hiểu cha mẹ, dần dần phát sinh thêm
nhiều nỗi khổ không thể chấp nhận, không thể lý giải nổi trong nội tâm. Khi con
cái lớn lên, chúng dần ruồng bỏ nhiều thói quen, tính cách, lời nói của cha mẹ,
tạo ra khoảng cách thế hệ, và rồi chúng ta lại tiếp tục chịu đựng sự khổ đau.
Đây là điều Sư phụ đã giảng cho quý vị,
trên thế gian này, tất cả vật chất hữu hình và vô hình, miễn là chúng mang theo
tình cảm, mang theo tất cả tình cảm của con người, thì đến cuối cùng về cơ bản
đều là trống rỗng. “Trống rỗng” chính là thứ khổ đau phi thực tế, không thể hiểu
nổi mà nó mang lại. Vì vậy, nhiều người nói rằng khi còn thơ bé thì rất hạnh
phúc, nhưng tại sao càng lớn lại càng khổ đau? Đây là một quy luật tất yếu của
cuộc đời, cũng chính là luân hồi.
Sư phụ đã giảng cho quý vị rằng tất cả
mọi thứ trong thế giới vật chất đều sẽ trải qua quá trình: thành, trụ, hoại,
không. Kể cả con người, tất cả các hiện tượng có sự sống và không có sự sống
trong thế giới vật chất, tất cả đều là “Không”. Ví dụ, bất kỳ ngôi nhà hay chiếc
xe nào, đến một thời điểm nhất định, nó sẽ dần hư hỏng, mục nát, trở nên vô dụng,
rồi dần biến thành hư không. Những gì hiện tại sở hữu hay những vật chất đã từng
sở hữu rồi cũng sẽ mất đi. Tình cảm của con người chúng ta cũng vậy. Chúng ta từng
dành rất nhiều tình cảm cho một người nào đó, nhưng theo thời gian, khi vật chất
dần biến đổi, tình cảm ấy cũng có thể phai nhạt, chúng ta dần trở nên im lặng với
người ấy. Ông bà ngoại, ông bà nội đã từng chăm sóc chúng ta, đây là những việc
hoàn toàn có thật, đã từng tồn tại. Nhưng cùng với quy luật thành, trụ, hoại,
không của con người và vạn vật, cuối cùng tất cả cũng đều mất đi. Thực tế này giúp
chúng ta hiểu rằng: tất cả “Có” đến cuối cùng đều là “Không”, và tất cả “Không”
lại bắt nguồn từ “Có”. Đây chính là điều trong Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh giảng:
“Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc”.
Do đó, một người có trí tuệ khi nhìn
nhận sự vật, hiện tượng trong nhân gian sẽ không chấp trước vào một quan điểm cố
định nào. Họ biết rằng cái “có” của hôm nay có thể đang hàm chứa cái “không” của
ngày mai; cái “không” của hôm nay có thể đang hàm chứa cái “có” của một lúc nào
đó sau này. Trong thế giới vô hình, thứ được xem là tồn tại vĩnh viễn chính là
linh hồn. Dù cho thân xác này không còn hoạt động, dù cho hơi thở đã tắt, linh
hồn vẫn tồn tại; do đó, linh hồn là vĩnh cửu. Còn những sự vật trong thế giới vật
chất chỉ là sở hữu tạm thời, chúng có thể biến mất theo quy luật thành, trụ, hoại,
không. Trong thế giới này, tất cả vật chất hữu hình và vô hình thực ra đều đang
trong quá trình tiêu hoại. Vì vậy, Phật Pháp không gọi chúng là “có” (chân thật),
mà gọi là “tạm thời có”, xem chúng là hư không. Chỉ có những thứ thuộc về tinh
thần – linh hồn – mới được Phật Pháp xem là chân thật có (chân hữu), là chân
không. Khi quý vị làm chủ được linh hồn của mình, gặp bất cứ chuyện gì cũng đều
có thể xử lý, lý giải, giải quyết được những vấn đề khó khăn, khúc mắc trong
lòng, thì thực tế lúc đó quý vị chính là Chân Không Diệu Hữu.
Cần lưu ý rằng, khi tu tâm, chúng ta
không nên chấp trước, đặc biệt là không được chấp trước vào “không”. Nhiều người
nói: “Tôi nghĩ thông rồi, tôi hiểu rồi, tôi xuất gia (độn nhập không môn) đây.”
Nhưng cho dù quý vị có xuất gia, cũng chưa chắc đã biết thế nào là “không”, thế
nào là “chân không”. Bởi vì chúng ta phải hiểu rằng, tánh không chân thật (chân
không tính) vốn không phải là một thực thể cố định, nó là một dạng hư ảo, không
chịu được thử thách của thời gian. Nhưng linh hồn chân thật của chúng ta thì lại
có thể chịu đựng được thử thách của thời gian. Vì vậy, chúng ta không cần phải
bận tâm suy nghĩ về “không” hay “chẳng không”, chỉ cần chuyên tâm tu tập cho tốt.
Nếu có người nói: “Tôi nhất định phải tu cho mình được chân không, tôi nhất định
phải tu cho mình thành không,” thì bản thân người đó đã chấp trước vào “không”
rồi. Giống như một đứa trẻ nói: “Mẹ ơi, con không muốn đồ chơi nữa đâu,” điều
đó có nghĩa là trong đầu nó vẫn còn nghĩ đến đồ chơi. Nếu nó thật sự không muốn
đồ chơi nữa, nó sẽ không nhắc đến, thậm chí không nghĩ đến, trong tâm không còn
ý niệm đó nữa – đó mới thật sự là không nghĩ đến, thật sự là buông bỏ. Chân
không chính là khái niệm này.
Người có Phật trong tâm thì trong tâm
sẽ có Phật tâm. Quý vị thấy đó, người học Phật thường hay giúp đỡ người khác,
thực tế là tâm họ đang làm việc của Phật. Chỉ khi quý vị thành Phật thì mới có
Phật tâm. Nếu hôm nay quý vị có trái tim của một vị Phật, sẵn lòng giúp đỡ người
khác, từ bi với chúng sanh, thì tâm quý vị chính là Phật tâm. Những trạng thái
dường như là Phật, dường như là tâm (tựa Phật tựa tâm); hay chẳng phải tâm,
cũng chẳng phải Phật (phi tâm phi Phật) này, thực ra cũng không phải là Phật,
cũng không phải là tâm của quý vị. Vậy đó là gì? Đó là một loại trí tuệ Bát Nhã
đã thấm sâu vào trong ruộng Bát Thức (Thức Alaya / Tàng Thức) của quý vị, một sự
thấu hiểu, một khái niệm quan trọng nhất của Phật Pháp đã in sâu trong nội tâm
quý vị. Và khái niệm này không còn khiến quý vị nghĩ nó là một khái niệm, cũng
không khiến quý vị nghĩ nó là một ý niệm, mà nó là một diệu pháp, một sự thấu
hiểu tưởng chừng như hư ảo nhưng lại giúp quý vị tự nhiên thông suốt khi đối diện
sự việc, sau đó quý vị sẽ hành động theo sự thấu hiểu đó. Đây gọi là “dĩ không
phản tánh” (dùng cái không để trở về với bản tánh). Khi quý vị nghĩ thông suốt
mọi việc, quý vị sẽ tìm thấy bản tánh chân thật của mình. Khi đã buông xả hết
thảy, không tranh giành với ai, tâm không còn vướng bận, thì quý vị sẽ tìm thấy
tánh không, tìm thấy bổn tánh của mình. Đó chính là hoàn tịnh bổn tánh – làm
cho bổn tánh của mình trở lại thanh tịnh. Hoàn tịnh là gì? Là trở về với bổn
tánh nguyên sơ, vốn thanh tịnh. Hãy nghĩ xem, khi còn nhỏ, tâm chúng ta trong sạch
biết bao! Nếu lỡ làm hỏng đồ của người khác, chúng ta sẽ không bỏ chạy mà sẽ
thành thật nói: “Bố mẹ ơi, con làm hỏng đồ rồi, nếu cô/dì ấy biết thì sao ạ?” Nếu
người mẹ nói: “Kệ nó đi, cô/dì ấy không biết đâu,” thì bổn tánh của quý vị đã bị
ô nhiễm rồi. Chỉ khi còn thơ bé, sự trong sạch ấy mới thực sự phát xuất từ bổn
tánh. Khi càng lớn lên, chúng ta bị danh lợi, thị phi của cõi đời ngũ trược ác
thế này quấy nhiễu, dần trở nên tính toán, vụ lợi, tâm dần ô uế, chúng ta đánh
mất ngộ tánh của minh tâm kiến tánh. Vì vậy, Bồ Tát dạy chúng ta tìm lại bổn
tánh của mình, gọi là “dĩ không phản tánh”, có như vậy quý vị mới có thể minh
tâm kiến tánh.
Đừng chú trọng đến tánh không của vật
chất bên ngoài. Bất kỳ vật chất bên ngoài nào cũng đều có tánh không của nó. Điều
này rất đơn giản, không có gì lạ cả. Tại sao? Có sự vật, sự việc nào mà đến cuối
cùng lại không phải là không đâu? Ngay cả nhà cửa, sau vài trăm năm cũng phải đập
bỏ xây lại; con người, trăm năm sau cũng phải ra đi – tất cả đều có thời hạn.
Và trong khoảng thời gian, không gian hữu hạn này, quý vị đừng chấp trước vào
tánh không của vật chất bên ngoài, cũng đừng chấp trước vào cái “không” hay
“có” của thế giới nội tâm. Khi quý vị không chấp trước vào việc trong tâm mình
có hay không có điều gì, thì cuối cùng mọi thứ sẽ thuận theo tự nhiên. Nhiều
người khi sắp lâm chung, họ không buông bỏ được cái này, không buông bỏ được
cái kia: “Ôi, tôi có lỗi với người này, tôi có lỗi với người kia…” Thực ra đó
chính là chấp trước. Họ đã buông bỏ thế giới bên ngoài, nhưng lại không buông bỏ
được cái “không” và “có” trong thế giới nội tâm của mình. Ai trong chúng ta
cũng có lúc làm điều lỗi lầm với người khác. Thử nghĩ xem, trong suốt cuộc đời,
chúng ta đã làm bao nhiêu điều sai trái? Đến khi sắp kết thúc, tổng kết lại, mới
nghĩ: “Tôi có lỗi với anh ấy, tôi có lỗi với cô ấy…” Kỳ thực, đây chính là chấp
trước. Sự chấp trước của quý vị khiến quý vị không thể đạt được tánh không. Quý
vị không buông xuống được, trong lòng cảm thấy mắc nợ người khác, trong tâm có
những thứ ô uế, thì quý vị sẽ đánh mất tánh không trong bổn tánh của mình.
Sư phụ hy vọng quý vị có thể hiểu rằng,
mỗi chúng ta cần phải tìm thấy tánh không từ trong sự tự nhiên. Thế nào là
trong sự tự nhiên? Ví dụ, có một người tốt bụng, ngày nào cũng quét sân giúp
hàng xóm mà không hề nghĩ rằng mình đang làm việc tốt. Ngày nào ông ấy cũng chỉ
quét, quét, cả năm vẫn cứ quét như vậy. Bất kể người khác nói gì, ông ấy vẫn tiếp
tục quét, quét đến nỗi trở thành một thói quen. Ông ấy không cho rằng việc quét
sân là tốt hay xấu, cũng không để trong tâm ý nghĩ “Tôi đang làm việc tốt, tôi
đang giúp đỡ người khác,” mà hành động đó xuất phát một cách tự nhiên. Quý vị
nghĩ xem, sau nhiều năm, mười năm, hai mươi năm, người đó có phải là một người
tốt không? Có phải là một tấm gương, một người con ngoan không? Vì vậy, chúng
ta phải tìm về cái không trong tự tánh, tìm về một phẩm chất cao thượng. Quý vị
hằng ngày làm những việc này với phẩm chất cao thượng, nhưng trong nội tâm
không hề chấp trước rằng: “Tôi làm những việc tốt này để bản chất và phẩm chất
của mình trở nên cao thượng.” Bởi vì quý vị tự cảm thấy tự tánh của mình vốn là
không, những việc này vốn là nên làm, chứ không phải vì muốn được lợi ích hay
danh tiếng nào đó mà làm. Nếu được như vậy, quý vị chính là thể nhập được tánh
không của bổn tánh (Bổn Tánh Không Tánh).
Khi quý vị có thể hiểu được những điều
này, quý vị sẽ có thể ngộ ra chân lý về tánh không của vũ trụ. Chân lý tánh
không của vũ trụ là gì? Đó là: vạn vật đều quy về không (nhất thiết quy không),
vạn pháp do tâm tạo (nhất thiết duy tâm tạo), tất cả đều là khổ, không, vô thường.
Mọi sự trên đời này đều là khổ, không, vô thường. Lúc này, khi làm bất cứ việc
gì, quý vị sẽ không còn chấp trước rằng: “Tôi phải làm việc này,” hoặc “Tôi cố
ý làm việc đó,” hoặc “Tôi đã làm việc đó rồi, tôi không muốn nhận lại gì, nhưng
trong lòng tôi vẫn biết rằng làm việc này có thể mang lại chút lợi ích và danh
tiếng.” Bồ Tát muốn chúng ta tu tập đến mức ngay cả những cái “biết” đó cũng
không còn nữa – đó gọi là tự nhiên, là tánh không tự nhiên. Khi đó, chân lý
tánh không đã được quý vị tu chứng. Tiếp đó, quý vị sẽ hiểu được thế nào là tâm
thanh tịnh, và từ đó sẽ không còn chạy theo những duyên bên ngoài nữa (bất vãng
ngoại cầu).
Việt dịch chú thích tham khảo:
Tập 22 Bạch
thoại Phật Pháp đến đây là kết thúc. Trong quá trình biên dịch nếu có sai sót,
hoan nghênh và chân thành cám ơn tất cả mọi người góp ý. Xin cám ơn mọi người
đã cùng đồng hành.